{slider title="Let op textuur en temperatuur bij smaakverlies" alias="Kookboek chemo" class="red" open="false"}Het receptenboek ‘Gezond eten rond chemotherapie’ (ISBN: 139789066116481) van José van Mil start met een beschrijving van hoe de smaak van een chemo patiënt kan veranderen. De recepten in het boek zijn niet ingedeeld op de normale smaken zout, zuur, bitter en zoet, maar op textuur en temperatuur. Het boek gaat uit van patiënten met een beschadigde mond en keel en flink verlies aan eetlust. Veel recepten zijn daardoor ‘vloeibaar’ en porties zijn klein. Als je een normale eetlust hebt zijn de recepten daardoor minder bruikbaar, maar ook dan geeft het boek inzicht in wat smaakverandering inhoudt. Het maakt je ervan bewust dat het belangrijk is goed op te letten wat de temperatuur van eten en de textuur van eten met je eetlust doet.
Neem bijvoorbeeld aardappel bij smaakverlies. Zelfde product, zelfde smaak, met steeds een totaal andere textuur en temperatuur: Melige dingen als gekookte aardappelen of aardappelpuree zijn heel wat minder 'smaakvol' (grote plakkerigheid in je mond en ligt ook nog zwaar op je maag), dan frietjes en gebakken aardappeltjes (let daarbij wel op dat je het niet te krokant bakt, dat kan te hard zijn voor je tandvlees en verhemelte). Friet koelt sneller af dan gebakken aardappel. Dat kan ook verschil maken.
José van Mil heeft daarnaast een website: etenmetkanker.nl met uitleg en recepten over als eten door kanker moeilijk is.
{slider title="5 sterke smaken bij smaakverandering" alias="beleef je smaak" class="red"}De artsen Ellen Kuiper-Kramer en Otto Visser doen onderzoek naar of er een patroon is te ontdekken in de smaakbeleving van kankerpatiënten. Op basis van dat onderzoek ontwikkelden Jonnie en Thérèse Boer een website met recepten gericht op een smaakpalet van vijf smaken: zoet, zuur, zout, bitter en umami. Het blijft hierbij belangrijk om vast te stellen welke smaken je aanspreken en welke niet. Bekend uit het onderzoek is dat zoetekauwen kunnen veranderen in mensen die van hartig houden, en andersom.
{slider title="Speciaal oncologisch brood" alias="chemobrood" class="red"}Op de website van mens en gezondheid infonu.nl kun je nog meer verwijzingen naar kookspecialisten vinden. Bijvoorbeeld het Vlaamsch Broodhuys dat brood heeft ontwikkeld dat beter smaakt als je last hebt van smaakverlies.
{slider title="Maak gebruik van de vreetbuien die horen bij dexamethason" alias="vreetbuien" class="red"}Van dexamethason, dat samen met chemo wordt toegediend, is bekend dat het tot trek in zetmeelhoudende en vette producten leidt: croissants, ei, bladerdeeg en aardappelen. Dat kan je de chemodagen doorhelpen, als je daarna maar niet doorgaat met diezelfde dingen eten. Wat werkt bij dexa en smaakverlies? Als textuur en temperatuur belangrijk is: kies voor rösti, frietjes (niet te hard gebakken ivm gevoelige mond) en gekookte of gebakken aardappelen. Met of zonder zout of peper, afhankelijk van hoe je daarop reageert. Heb je last van je maag? Pas dan op met aardappelpuree. Dat ligt zwaar op de maag. Wat ook goed werkt bij dexa zijn pannenkoeken en ommelet. Een interessant recept na de eerste paar chemodagen als je stoelgang niet echt op gang komt, is een oventaart van bladerdeeg en roergebakken prei met neutrale (geiten)roomkaas en cashewnoten. Prei laxeert, net als bladerdeeg.
{slider title="Favoriete recepten van patienten als je smaak weg is" alias="Recepten smaakverlies" class="red"}
- Salade van bleekselderij, appel en rozijnen, met een beetje mayo
- Sla met een vorm van fruit erin (bv sinaasappel), iets wat ‘een goede bite gaf’ (bv komkommer), tomaat (zacht) en dressing van olijfolie (neutrale smaak), vruchtensap (sinaasappel of citroen) en een beetje yoghurt of mayo.
- Galiameloen (fris)
- Zelfgemaakte appelmoes: een roodgroene appel in de magnetron stukkoken met kaneel en suiker (wel tussentijds doorroeren)
- Rozijnenboterhammen
- Eierkoeken met rozijnen
- Rozijntjes als snack tussendoor
- Knabbelen op gezouten ribbelchips.
Als veel eten naar zout en chloor smaakt (bv. aardbeien smaken zout):
- (licht)zure vruchten, bijvoorbeeld yoghurt met kiwi of geperst sinaasappelsap met citroensap of druiven en pruimen
- ei met tomaat, zonder brood (scrambled eggs)
- rauwe wortel
- Producten die smaak blijven geven:
• komkommer en sla met kerstomaten
• aardappelsalade en kleine vlees of vis slaatjes - Sterrenmix van Piramide verkrijgbaar bij de natuurwinkels/reformhuis. Smaakt ook koud (Wees voorzichtig bij bloeddrukschommelingen: bevat zoethout) (de thee van piramide bestaat uit kruiden, anders dan gewone thee)
- Kippensoep (vers of cup a soup)
{slider title="Tips bij een vieze smaak in de mond (zonder smaakverlies)" alias="Recept vieze smaak" class="red"}
- Een vaker genoemde tip bij metaalsmaak in de mond is niet met metalen bestek te eten, maar met plastic bestek.
- Een recept dat kan helpen om even de vieze smaak in de mond weg te krijgen, is een salade van bleekselderij, appel en rozijnen, met een klein beetje mayonaise. Het is fris en knapperig.
- Het af en toe eten van zoute drop (niet te zout, boerderijdrop) kan ook helpen. Met droge mond, na verlies van smaak, kan dit echter vreselijk vies zijn.
- Het spoelen de mond met water en een mespunt zout kun je afwisselen met water en wat kamillosan (drogist/apotheek). Bij droge mond valt dat minder aan te raden.
- De mond spoelen met een beetje honing en water helpt juist wel bij droge mond.
- Ook het kauwen op kauwgom met xylitol (xylifresh).
- Galiameloen is een vrucht die het goed doet..
- Wat ook kan helpen is het drinken van aangelengde fanta. Door er wat water bij te doen is de smaak minder dominant, en het licht mousserende zorgt voor wat extra speekselaanmaak in de mond, zonder dat het de maag te erg belast.
- Op deze site (flink stuk naar beneden scrollen) staan enkele algemene tips over wat te eten en drinken om de nare smaak in de mond te bestrijden. Bv. drink friszure dranken zoals karnemelk, yoghurtdrank, frisdrank, vruchtensap of thee met citroen. Let wel op dat zure producten pijnlijk zijn voor een kapotte mond, keel en maag.
- Er bestaat een brochure van het KWF over voeding bij kanker. In deze brochure is informatie opgenomen met adviezen over: smaak- en reukverandering, hinderlijke slijmvorming.
{/sliders}
